سرویس تحلیل و گزارش

قیمت خودروهای خارجی به خبر «آستانه تصویب آزادسازی واردات خودرو» واکنش نشان داد؛ به‌طوری‌که قیمت بسیاری از محصولات وارداتی با کاهش ملموسی همراه شد. داده‌های یک بازار آنلاین نشان می‌دهد میانگین قیمت خودروهای خارجی در روزهای اخیر نسبت به هفته اول شهریور ۶درصد افت کرده است.

سال‌هاست که اقتصاد ایران، دچار سردرگمی و لجاجت در عدم تغییر تصمیم است. مشکلات، بر اثر اشتباهات مکرر و ساده‌انگاری مدیریت کشور، به ابرچالش تبدیل شده‌اند و حال واقعا به‌سادگی نمی‌توان از آنها عبور کرد. دولت سیزدهم هم با همین آرایش فکر، فعالیت خود را آغاز کرده است.

هر چند زمزمه‌هایی مبنی بر حذف تبصره ۵ ماده ۴ کمیسیون صنایع و معادن مبنی بر آزادسازی واردات خودروهای سه سال کارکرده، از سوی این کمیسیون به گوش می‌رسد با این حال این تبصره موافقان و مخالفان زیادی به دنبال دارد.

برخی استانداردهای ۸۵‌گانه خودرو در حالی به تعلیق درآمدند که رئیس سازمان ملی استاندارد دیروز در نشستی خبری از برنامه خودروسازان برای اجرای آنها در آینده خبر داد.

بازوی پژوهشی مجلس در گزارشی کارشناسی ضمن تایید ضمنی آزادسازی مشروط واردات خودرو، برخی ایرادات این طرح را پیش از ارجاع به صحن علنی به کمیسیون صنایع و معادن گوشزد کرد. به دنبال ایراد شورای نگهبان به ماده ۴ طرح ساماندهی صنعت خودرو، کمیسیون صنایع و معادن مجلس ماده مذکور را با اصلاحاتی در مسیر آزادسازی مشروط واردات قرار داد.

وزارت صنعت، معدن و تجارت در حالی به دنبال تولید سه میلیون دستگاه خودرو در سال ۱۴۰۴ است که این طرح عظیم یک ابهام بزرگ را در بخش تقاضا به خود می‌بیند. هرچند تحقق طرح موردنظر با ابهامات و اما و اگرهای زیادی مواجه است و بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو، آن را نشدنی می‌دانند، اما به نظر می‌رسد حتی اگر زیرساخت‌های لازم برای تیراژ سه میلیون دستگاهی نیز فراهم شود، بسیار بعید است بتوان برای این میزان تولید، تقاضای لازم را ایجاد کرد.

فروش سه خودروساز بزرگ کشور طی پنج ماه گذشته از سال، با افت‌وخیزهای فراوانی همراه بود؛ اما این روند در مرداد، سقوط کرد. تعداد محصولات فروخته‌شده توسط خودروسازان بزرگ طی مرداد با ۴۱درصد افت نسبت به تیر روبه‌رو شد. به این ترتیب بعد از افزایش نرخ ارز، کاهش عرضه به‌عنوان دومین دلیل رشد قیمت خودرو در مرداد مطرح است.

سیاستگذار خودرو در دولت دوازدهم با در نظر گرفتن سهم ۱۲درصدی تولید ۱۴۰۰ برای خودروسازان خصوصی، از این بخش به‌عنوان قطب سوم و انحصارزدا در خودروسازی کشور یاد کرد. این در شرایطی است که بخش خصوصی به‌عنوان نبض واقعی خودروسازی حال و روز خوشی ندارد و آمارها از عقب‌ماندگی ۷۳درصدی تولید این بخش از برنامه امسال حکایت دارد.

افزایش تیراژ تولید خودرو و رسیدن به هدف‌گذاری ۳میلیون دستگاهی در افق ۱۴۰۴ را می‌توان از کلیدواژه‌های وزیر صمت دانست. تاکید فاطمی‌امین در شرایطی است که طی یک دهه گذشته در کارنامه خودروسازان کمتر نشانی از رشد می‌توان یافت. بررسی‌ها نشان می‌دهد خودروسازان در بازه زمانی یادشده افت سالانه میانگین ۲درصدی را در تولید ثبت کردند.

با اعلام صورت‌های مالی سه خودروساز بزرگ کشور به بورس، مشخص شد تیراژ آنها در پنج ماه ابتدایی امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته، تقریبا ثابت مانده، با این حال تولید ماهانه شان افتی سنگین را به خود می‌بیند.

در شرایطی طبق وعده وزیر صمت، مصرف سوخت خودروهای داخلی از میانگین ۱/ ۸لیتر در صد کیلومتر به ۸/ ۷ لیتر خواهد رسید که طبق بررسی «دنیای اقتصاد» بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه مصرف ۵ لیتر در هر صد کیلومتر را تا سال ۲۰۲۵ هدف‌گذاری کرده‌اند.

بازوی پژوهشی مجلس‌شورای اسلامی همزمان با رای اعتماد رضا فاطمی امین به عنوان وزیر صمت، در گزارشی به موضوع مانع زدایی و پشتیبانی از تولید پرداخته و در این بین، چالش‌های خودروسازی را نیز تبین و راهکارهایی ارائه داده است.

نامزد وزارت «صمت» می‌خواهد تولید خودرو را به «جاده ۹۰» هدایت کند؛ به‌طوری‌که تیراژ تولید سالانه در ۱۴۰۱ به ۶/ ۱میلیون دستگاه افزایش پیدا کند. این برنامه به معنای رشد ۶۰درصدی تولید خودرو نسبت به وضع جاری است که تیراژ را عملا مشابه سال ۹۰ خواهد کرد. هدف‌گذاری وزیر پیشنهادی «نقطه کور» دارد؛ به‌طوری‌که برای تحقق شتاب تولید، یکسری شرایط باید عوض شود.

سهم بودجه تحقیق و توسعه از درآمد خودروسازی‌های معتبر جهان ۱۶برابر ایران است. در سال ۲۰۲۰ خودروسازان جهانی ۷ تا ۸درصد از درآمد خود را به این موضوع اختصاص دادند؛ اما این نسبت در کشورمان تنها نیم‌درصد بوده است. سهم پایین «فکر و نوآوری» در خودروسازی ایران دو دلیل اصلی دارد که یکی از آنها سرکوب انگیزه «تولید رقابتی» با «قیمت‌گذاری دستوری» است.

نرخ رشد تولید صنعتی در حالی تیر امسال کمترین رقم را در ۱۲ ماهه گذشته ثبت کرده که به مدد خودروسازی، شاخص تولید افزایش داشته است.

جلسه رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به وزرای پیشنهادی رئیس‌جمهوری، از شنبه آینده آغاز می‌شود و در این بین، رضا فاطمی امین که اقدامات خودرویی سهمی پر رنگ در سوابق کاری وی دارد، به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت معرفی شده است