روی کدام پلت‌فرم‌ سرمایه گذاری می کنیم؟!

به گزارش کار پرس، این موضوع هم‌اکنون، در شرایطی انتقادات زیادی را برانگیخته که به‌دنبال حضور سرمایه‌گذاران خارجی بار دیگر بحث تولید خودرو براساس پلت‌فرم قدیمی مطرح شده است. بر این اساس برخی از منتقدان تاکید دارند، خودروسازی ایران در حال پیمودن راه رفته‌ای است که تجربیات خوشایندی به همراه نداشته است، به‌عبارت دیگر، خودروسازان در مسیر گذشته قدم گذاشته‌اند.

این بحث در حالی عنوان می‌شود که تجربیات کشورهای دیگر در قراردادهای سرمایه‌گذاری مشترک نشان از آن دارد که انتخاب پلت‌فرم برای تولید یک یا چند خودرو یا همه محصولات شرکت مقابل از اهمیت اساسی در قرارداد برخوردار است. به این ترتیب بسیاری از کارشناسان به قراردادهای اخیر خودرویی در ایران انتقاد دارند. به اعتقاد آنها، انتخاب يك پلت‌فرم خاص براي توليد در صنعت خودرو ایران به عوامل متعددي وابسته است. در واقع مهم‌ترين عامل تاثيرگذار در انتخاب مدل‌ها و پلت‌فرم‌هاي در نظر گرفته شده براي توليد در سايت‌هاي مشترک با خارجی‌ها، محتواي هدفي است كه شركت خارجي از مشاركت با صنعت خودروي ايران دنبال مي‌كند. این در حالی است که شرکت خودروساز داخلی نیز براساس ویژگی‌های بازار به انعقاد قرارداد با خودروساز خارجی می‌پردازد.

از آنجا که مزیت بازار ایران برای خارجی‌ها حائز اهمیت است و هدف خودروسازان ایرانی نیز افزایش تنوع در بازار براساس مولفه مهم قیمت است، بنابراین شرکت‌های خودروساز ایرانی در مذاکرات خود با طرف خارجی به انتخاب مدل براساس هزینه تمام شده اهمیت بیشتری می‌دهند. با این وجود، کارشناسان تاکید دارند انتخاب پلت‌فرم همراه با مدل باید از اهمیت بیشتری برخوردار باشد تا تولید آن خودرو در یک بازه زمانی مشخص. (پلت‌فرم به معني ساخت چند مدل خودرو با زيربنايي مشترك و با 60 تا 70 درصد قطعات مشترك، خودروهايي كه با استفاده از پلت‌فرم توليد مي‏شوند، از نظر نماي خارجي كاملا متفاوت هستند؛ اما قسمت كف خودرو و داخل كاپوت آن مشترك است.) در همین زمینه، فربد زاوه، کارشناس خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید، خودروسازان ایرانی در قراردادهای خود با طرف خارجی بیشتر از آنکه به نرم‌هایی چون پلت‌فرم و عمر آن دقت داشته باشند به مدل خودروها توجه داشته‌اند.

هم‌اکنون عمر پلت‌فرم در شرکت‌های خودروساز مابین 10 تا 15 سال پیش‌بینی می‌شود این در شرایطی است که عمر پلت‌فرم در شرکت‌های اروپایی 15 سال و در خودروسازان آسیایی 10 سال در نظر گرفته می‌شود. بر این اساس استانداردها و تکنولوژی‌های جدیدی که به بازار عرضه می‌شود با توجه به ساختار خودرو (پلت‌فرم) باید تغییر کند؛ بنابراین براساس هدفی که شرکت‌های خودروساز درخصوص تولید محصول دارند، پلت‌فرم‌ها نسبت به عمر خود از رده خارج می‌شوند. ساسان قربانی، سخنگوی شورای سیاست‌گذاری خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تاکید دارد از آنجا که خودروسازان بزرگ جهانی در تولید خودرو به پلت‌فرم اهمیت اساسی می‌دهند و هرچند سال یکبار مدل‌های جدید را روی پلت‌فرم خود تولید می‌کنند؛ بنابراین خودروسازان ایرانی نیز برای تولید خودروهای به روز باید توجه جدی به عمر پلت‌فرم‌ها در قراردادهای جدید داشته باشند.

حسن کریمی‌ سنجری، کارشناس صنعت خودرو نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در مورد انتقاداتی که این روزها به برخی از قراردادهای خارجی در نحوه انتخاب پلت‌فرم‌ها می‌شود عنوان می‌کند که اگر هدف از مشاركت صرفا بهره‌برداري از ظرفيت تقاضاي خودرو در بازار ايران باشد قطعا آن دسته از پلت‌فرم‌هايي انتخاب خواهند شد كه تناسب قيمتي با بازار ايران را دارا باشند ضمن آنكه معمولا اين شركت‌ها در انتخاب نوع پلت‌فرم شيطنت‌هاي تكنيكي نيز اعمال مي‌كنند و ممكن است مدل‌هاي منظور شده مربوط به پلت‌فرم‌هايي از خودرو باشد كه اوج تقاضاي خود را در دنيا يا منطقه‌اي خاص كه هدف از توليد آن بوده از دست داده باشند. به اعتقاد کارشناسان خودروسازان باید در قراردادهای کنونی خود به بحث پلت‌فرم توجه جدی داشته باشند و سعی کنند پلت‌فرم و مدل‌های به روز طرف خارجی را برای تولید در بازار ایران انتخاب کنند تا تجربه گذشته تکرار نشود. ساسان قربانی در این زمینه می‌گوید: خودروسازان ایرانی باید به آینده مدل‌هایی که قرار است در کشور تولید مشترک شوند دقت کنند؛ بنابراین در همکاری با خودروسازان خارجی باید به توسعه توانمندی‌ها و جذب دانش و تکنولوژی دقت داشته باشیم و نباید از مدل‌ها و پلت‌فرم‌های قدیمی استفاده کنیم، زیرا هزینه‌های بسیاری را به کشور تحمیل خواهد کرد.

از سوی دیگر همکاری‌ با خارجی‌ها باید به تولد خودرو در ایران منجر شود. قربانی راه‌حل این موضوع را تولید پلت‌فرم ملی براساس همکاری‌های جدید می‌داند تا هیچ‌گونه وابستگی به خودروسازان کشورهای دیگر نداشته باشیم. حسن کریمی سنجری نیز می‌گوید: تصور كنيد كه قرار است، مدل‌های جدید طي يك دوره 4 ساله به عمق 40 تا 80 درصد ساخت داخل برسند يعني 4 سال پس از انتقال پلت‌فرمي از خودرو كه تقريبا عمر مفيد ده ساله خود را از دست داده تازه ما به شرايط خودكفايي رسيده‌ايم؛ بنابراين 10 سال ديگر در توليد خودرو دقيقا در همين نقطه‌اي كه امروز قرار داريم، خواهيم بود يعني مجبوريم مدل‌هايي را توليد كنيم به‌روز نيستند و مطلوبيت لازم را براي مشتري 10 سال آينده نخواهند داشت.

وی معتقد است، ساخت پلت‌فرم و مدلينگ بر روي آن، دانشي سيال و شناور است يعني تغييرات يك مدل روي يك پلت‌فرم خاص همواره باید با توجه به بازخوردها و ورودي‌هاي مهندسي بازار تغيير كند. اين همان نكته‌اي است كه بايد در مشاركت‌مان با طرف‌هاي خارجي به آن برسيم يعني مشاركت تنها به توليد و فروش در بازار ايران محدود نشود، مشاركت باید منجر به سرمايه‌گذاري مستقيم و انتقال تكنولوژي طرف خارجي روي اجزاي اصلي پلت‌فرم مثل موتور و گيربكس شود. کریمی سنجری تاکید دارد، صنعت خودرو ايران در مشاركت‌هاي خارجي بايد هدف خود را بر دستيابي به ظرفيت و موقعيت مركز صادرات خودروهاي توليد طرف خارجي به مناطق جغرافيايي خاص متمركز کند در آن صورت مجبور مي‌شود براي تحقق اين هدف آن دسته از پلت‌فرم‌ها و مدل‌هايي را براي توليد در سايت داخل ايران انتخاب كند كه داراي مزيت صادراتي به بخشي از بازارهاي هدف خود باشند.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد