صنعت خودروی کشور همگام با سایر پیشرفت ها نبوده است

به گزارش کارپرس، رهبر انقلاب اسلامی در بیانیه «گام دوم انقلاب» با مرور تجربه ۴۰ ساله انقلاب اسلامی اعلام کردند: انقلاب «وارد دومین مرحله خودسازی و جامعه‌پردازی و تمدّن‌سازی شده است». گام دومی که باید در چارچوب «نظریه نظام انقلابی» و با «تلاش و مجاهدت جوانان ایران اسلامی» به‌سوی تحقق آرمانِ «ایجاد تمدّن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه)» برداشته شود.

دکتر محمدرضا مخبر دزفولی در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری درباره این بیانیه اظهار کرد: من فکر می‌کنم این بیانیه یک مانیفست و درحقیقت نقشه راه چهل ساله آینده انقلاب اسلامی است. در این بیانیه هم آسیب‌شناسی گذشته و هم نقاط قوت و برجستگی‌های این چهل سال و احیاناً غفلت‌هایی که در طی کردن این مسیر پیش آمده، مطرح شده و هم آینده پیش رو را در منظر مخاطبین قرار دادند.

وی افزود: یکی از محوری‌ترین بخش‌هایی که امروز ما می‌توانیم به‌عنوان نماد امید و غلبه بر چالش‌ها مطرح کنیم تجربه انقلاب اسلامی در حوزه علم و فناوری است. رهبر انقلاب موضوعی را تحت عنوان «نهضت نرم‌افزاری و تولید علم در کشور»، دو دهه قبل به‌صورت یک مطالبه جدی و نگاه رو به آینده مطرح کردند. در زمان طرح این موضوع، کشور ما از نظر علم و فناوری جایگاه منطقه‌ای و جهانی مطرحی نداشت. اما چرا ایشان در این زمان این موضوع را مطرح کردند؟ در پاسخ باید گفت وقتی انقلاب پیروز شد کشوری با کمترین ظرفیت نیروی انسانیِ متخصص در اختیار انقلاب قرار گرفت. یعنی در سال ۵۷ ما ۱۷۰ هزار دانشجو داشتیم. دانشجو یعنی جوان مولد علاقه‌مند، نخبه‌ای که می‌تواند برای حل مشکلات کشور در زمینه‌های مختلفِ فنی و مهندسی، علوم پایه، پزشکی، کشاورزی، خدمات‌رسانی و… گره گشایی کند. ما ۱۷۰، ۱۸۰ هزار دانشجو داشتیم. زمانی که رهبر انقلاب موضوع نهضت تولید علم را مطرح کردند، زیرساخت‌های مهمی برای تربیت نسل جوان در کشور طراحی شده بود و ایشان با علم به آن چنین موضوعی را مطرح کردند. دانشگاه‌هایی که ما اول انقلاب تحویل گرفتیم، ۲۰ و چند دانشگاه جامع بیشتر نبود و زمانی که رهبری این جریان را شروع کردند و چند سال بعد که ایشان مطالبه نقشه جامع علمی را مطرح کردند، این زیرساخت‌ها از نظر هیئت علمی، دانشگاه‌های گوناگون، شکل‌گیری بخش‌های زیرساختی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری شکل گرفته بود.

مخبردزفولی با بیان این‌که در همین زمینه‌ی زیرساخت علمی در سال ۱۳۹۵، ۹۶ ما بیش از ۲۸۰۰ مجموعه آموزش عالی داریم که از این میزان ۲۶۰ دانشگاه، دانشگاه جامع است، تصریح کرد: توصیه اول رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب درباره علم و پژوهش و جمله ابتدایی‌شان این است که علم و پژوهش آشکارترین وسیله عزت و قدرت کشور است. ایشان چند سال قبل هم فرمودند شما باید برای مرجع علمی شدن ایران برنامه‌ریزی کنید. آیا ما می‌توانیم مرجع علمی بشویم و چرا قبلاً نمی‌توانستیم مرجع علمی شویم؟ ما با ۲۰۰ مرکز آموزش عالی نمی‌توانستیم مرجع علمی شویم، اما با ۲۸۰۰ دانشگاه و حدود ۲۶۰ دانشگاه جامع در همه زمینه‌ها، می‌توانیم مرجع علمی در دنیا شویم. با ۱۷۰ هزار دانشجو حتماً نمی‌توانیم، اما با ۴ میلیون و بیشتر دانشجو می‌توانیم سمت و سویمان را به سمت مرجعیت علمی ببریم. ما با ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ استاد دانشگاه نمی‌توانیم مرجع علمی شویم، اما با بیش از ۸۰ هزار استاد دانشگاه که امروز جمهوری اسلامی دارد، می‌توانیم به سمت مرجعیت علمی شدن حرکت کنیم. این جهت‌گیری‌ای که رهبری دو دهه قبل شروع کننده‌اش بودند و آغازگر این جریان بزرگ علمی شدند که در همین بیانیه ایشان از آن به رستاخیز علمی تعبیر کردند، امروز به این نقطه‌های پرثمر رسیده و این حرکت جهشیِ تمدنی با محوریت دانشی، دانایی و علم و پژوهش می‌تواند کشور ما را به نقطه اوج برساند.

دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: ما یک درصد، جمعیت دنیا و دو درصد تولید علم دنیا را داریم. قبل از انقلاب اصلاً ما در رتبه‌بندی جهانی جایی نداشتیم. هم اکنون در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، ۱۸ دانشگاه ایران در رتبه‌بندی جهانی در بین دانشگاه‌های برتر دنیا قرار گرفتند. قبل از انقلاب در بین یک درصد دانشمندان برتر جهان حتی یک نفر هم نداشتیم و امروز بیش از ۲۰۰ دانشمند جمهوری اسلامی ایران در بین یک درصد برتر دانشمندان جهان قرار دارند. از جهت تولید علم برتر، بیش از دو درصد تولید انتشارات برتر جهانی برای جمهوری اسلامی است. این‌ها حرف‌های کاملاً شگفت‌انگیز و در عین حال افتخارآمیز برای انقلاب اسلامی است. این، آن نگاه باورمندانه به ظرفیت جوانان‌مان و ظرفیت نیروی انسانی، دانشمندان و نخبگان‌مان است که رهبری انقلاب به آن باور دارند و از آن حمایت می‌کنند.

مخبردزفولی ادامه داد: ما می‌توانیم مرجع علمی در دنیا شویم و داریم به آن سمت حرکت می‌کنیم. چرا می‌توانیم مرجع علمی شویم؟ به دلیل این زیرساخت‌ها. رهبری وقتی دو دهه قبل این موضوع را مطرح کردند، پیش‌بینی امروز را می‌کردند و چرا امروز این بیانیه صادر می‌شود، چون زیرساخت، مقدمات و الزامات همه اینها فراهم شده تا یک جهش تمدنی شکل بگیرد.

وی با اشاره به وضعیت عدالت آموزشی در کشور بعد از پیروزی انقلاب گفت: در مورد این موضوع دو نکته وجود دارد؛ یکی در حوزه آموزش و پرورش و سوادآموزی و یکی هم دسترسی به آموزش عالی. قبل از انقلاب نرخ باسوادی در کشور ما حدود ۴۳ درصد بود، اما الان در بدبینانه‌ترین حالت نزدیک به نود درصد است که البته بیش از نود و چهار درصد جمعیت ۱۰ تا ۴۹ سال کشور ما باسواد هستند. این یک شاخص است. پس انقلاب، عدالت آموزشی را که حق خواندن و نوشتن و سوادداشتن است، محقق کرد. قبل از انقلاب نرخ باسوادی خانم‌ها زیر بیست درصد بوده، اما امروز نزدیک به ۸۵ درصد و بالاتر است. جمعیت واجب‌التعلیمی که دسترسی به سال اول ابتدایی پیدا می‌کردند، قبل از انقلاب بسیار پایین بوده و امروز ۹۹ درصد جمعیت یعنی نزدیک به صد در صد جمعیتِ واجب‌التعلیم وارد دوره آموزش ابتدایی می‌شوند. در دنیا این‌طور است که هر وقت کشوری ۹۳ درصد نرخ باسوادی داشته باشد، جشن ریشه‌کنی بی‌سوادی می‌گیرد.

دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در آموزش عالی هم حق هر جوان ایرانی دارای استعداد بوده و هست که به دوره‌های علمی بالاتر دسترسی پیدا کند. میزان دسترسی داوطلبان ورود به دانشگاه در قبل از انقلاب از هر صد نفر نهایتاً ۲۰ نفر بوده است. اما امروز از هر دو نفر که داوطلب ورود به دانشگاه هستند، یک نفر می‌تواند وارد دانشگاه می‌شود. نزدیک به ۳۰ درصد جمعیت زنان کشور ما دسترسی به آموزش عالی و تحصیلات عالیه دارند.

مخبردزفولی درباره ارتباط صنعت و دانشگاه و توجه فضای علمی کشور نسبت به مسائل و نیازهای جامعه در حوزه مسائل اقتصادی و… گفت: امروز به نظر من کلیدواژه این ارتباط دانشگاه با صنعت، شرکت‌های دانش بنیان هستند. ما چهار هزار شرکت دانش‌بنیان ثبت شده داریم. رهبری این مسیر را گشودند و جوانان و دانشمندان ما آمدند در رشته‌ها و گرایش‌های مختلف علمی شرکت‌هایی را با نگاه این حلقه وصل بین توان دانشی دانشگاه و ظرفیت مورد نیاز در صنعت کشور تشکیل دادند. الان این شروع شده و در حال شکل‌گیری است.

وی ادامه داد: من به شما بگویم فقط یکی از این شرکت‌ها یک محصول یعنی یک داروی نوترکیب در زمینه بیماری ام اس تولید کرد و بیش از ۶۰ میلیون دلار سالانه فروش این محصول به کشورهای دیگر است. این ارتباط صنعت و دانشگاه با شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان است و بعد ذیل این شرکت‌ها هم استارتاپ‌ها و در حقیقت شرکت‌های کوچک و نوپایی شکل گرفته که این شرکت‌ها مرکب از جوانانِ تازه فارغ‌التحصیلی هستند که نبوغ خودشان را می‌خواهند در معرض تبدیل شدن به محصول و وارد کردنش به بازار قرار دهند. این چرخه در حال تکمیل شدن است. من فکر می‌کنم با توجه به اینکه ما عملاً برای اینکه وارد رقابت‌های جهانی شویم و بتوانیم قابلیتِ رقابت با کشورهای پیشرفته را پیدا کنیم، باید اقتصادمان دانش‌بنیان شود.

مخبر دزفولی با اشاره به یک سوال مصداقی و عینی در این زمینه ادامه داد: الان به‌طور مثال در مسائل روزمره زندگی مردم در حوزه‌ای مثل تولید خودرو همچنان با یک صنعت مونتاژی، گران و درواقع غیرکارآمد روبرو هستیم که نمی‌تواند رضایت مردم را جلب کند. از سوی دیگر شاهد پیشرفت در عرصه‌ای مثل ساخت موشک هستیم. شما اشکال را کجا می‌بینید که ما در ساخت موشک پیش رفته‌ایم، اما نمی‌توانیم با استفاده از توان علمی داخلی یک خودروی خوب تولید کنیم؟ گیر کار «مدیریت جهادی و انقلابی» است. در مدیریت جهادی دانش در کنار غیرت، تعهد و خودباوری جمع می‌شود و نتیجه آن صنایع هوافضا یا موشک‌های بازدارنده ماست. این خصوصیت مدیریت جهادی است.

وی ادامه داد: در صنایع موشکی که به لحاظ دانشی، بسیار پیچیده و پیشرفته است، از ظرفیت و توان دانشمندان و دانشگاهیان ما استفاده شده است. چرا در خودروسازی استفاده نکردیم؟ و چرا استفاده نمی‌کنیم؟ چرا باید جوان طراح درجه یک دانشگاه شریف، دانشگاه تهران و دانشگاه امیرکبیر ما برود طراح کارخانه کره‌ای شود؟ بسیاری از این بچه‌ها الان در کشورهای دیگر طراحی‌های نو به نو را برای این خودروسازان جهانی انجام می‌دهند. چرا اینجا استفاده نکردیم؟ علت این است که «مدیریت کارمندی» حاکم بوده، نه مدیریت جهادی. مدیریت غیر علمی و غیرانقلابی بوده، نه مدیریت علمی و انقلابی. اینها غفلت و ضعف و اشکال است.

مخبر دزفولی تاکید کرد: شما فکر می‌کنید در غذا و نیازهای غذایی مردم اگر مدیریت انقلابی و مدیریت توأم با دانش باشد، مشکلات حل نمی‌شود؟ حتماً حل می‌شود. کارخانه‌ای و تولید کننده‌ای که می‌تواند ۵۰۰ میلیون دلار سالانه صادرات داشته باشد و خودش می‌گوید من می‌توانم چند برابر این، صادرات محصولات لبنی داشته باشم، چرا ما برایش برنامه‌ریزی نمی‌کنیم؟ البته اینجا مبارزه با فساد هم نیاز داریم. یکی از فسادهایی که باید ریشه‌کن شود، فساد در واردات است. چرا صادرکننده سخت می‌تواند محصولش را صادر کند؟ چون محصول باید برود آن طرف و دیگر در آن پورسانت وجود ندارد. اما چرا وقتی می‌خواهد وارد شود، افراد گوناگونی برای آن تلاش می‌کنند؟ جهاد دانشگاهی دکل نفتی می‌سازد، ولی دکل نفتی آن را نمی‌خرند و می‌روند دکل چینی می‌خرند. مته حفاری‌ای که جهاد دانشگاهی ساخته، به مراتب از مته‌هایی که از چین وارد می‌کنند، قوی‌تر، دقیق‌تر و مستحکم‌تر است؛ اما ما نمی‌خریم. دانشمندی که در داروسازی، نفت و انرژی کشور کار می‌کند، همین مشکل را دارد. ما نمی‌توانیم پنل‌های خورشیدی تولید کنیم؟ چرا باید پنل خورشیدی را از چین وارد کنیم؟ چرا در خودروسازی عقبیم، چون مدیریت انقلابی و جهادی در آنجا حاکم نیست. مدیریت جهادی که می‌گوئیم عیناً مدیریت علمی است. بهترین تحولات دانشی این کشور را جوانان دانشمندِ متعهد انقلابی رقم زده‌اند. در سلول بنیادی نه فقط دانش، بلکه بنیانگذار فناوری‌اش هم بچه‌های جهادی بودند.

دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی‬ خاطرنشان کرد: مدیریت جهادی می‌تواند خودرو را هم متحول کند، چون آن وقت بچه‌های دانشمند درجه یکی را که نبوغ، خلاقیت و نوآوری دارند، شما همین‌جا از آنها بهره می‌گیرید. وقتی ما می‌توانیم پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها را در هوافضا، پزشکی، سلول‌های بنیادی، بخش‌های مرتبط با هسته‌ای و در علوم گوناگون تولید کنیم، چرا در خودرو نمی‌توانیم؟ حتماً می‌توانیم. شرطش این است که اولاً به خودمان باور داشته باشیم و ثانیاً به دانشمندان داخل کشورمان باور داشته باشیم و نگاهمان از بیرون به داخل برگردد.

دبیر سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به این پرسش که چه شواهد و مؤیداتی از مدیریت رهبری به نظرتان می‌رسد در زمینه اینکه موضوعات در حد حرف باقی نماند و به نقشه راه و اقدام عملیاتی تبدیل شوند، تصریح کرد: در شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشران کارهای ما عمدتاً توصیه‌ها، تأکیدات و بعضاً ابلاغات رهبر انقلاب بوده است. مثلاً ایشان زمانی که نهضت تولید علم را فرمودند چند سال بعد بحث نقشه جامع علمی کشور را مطرح کردند.
ایشان به عنوان رهبری که موضوعات را همه جانبه می‌بینید و در صحنه داخل و جهانی اشراف دارد، به محض اینکه احساس نیاز کنند در زمینه‌ای، چه از جهت گفتمان‌سازی و چه از جهت نهادسازی اقدام می‌کنند و بعد هم پیگیری می‌کنند. زمانی سال شاید ۸۴ یا ۸۵ بود، محضر ایشان رسیدم، فرمودند در مورد این مسأله انیمیشن و اینها تلاش و کار کنید. اساس قضیه، آن نگاهی بود که رهبری داشتند، امروز شما در انیمیشن جزو کشورهای مطرحید. فیلم‌سازهای جوان ما فیلم‌های داستانی و سینمایی‌ای می‌سازند که قابلیت رقابت در صحنه جهانی دارد. ایشان آن موقع این را فرمودند و الان چند صد شرکت جوان و با تعهد انقلابی در زمینه پویانمایی و انیمیشن فعالیت می‌کنند. رهبری از ۱۷ سال پیش این مسأله را مطرح کردند و ما امروز ثمره‌اش را می‌بینیم و یا توجهی که ایشان به رشته‌ها و شاخه‌های پیشرفته علوم نانو دارند و تأکیدی که در این زمینه کردند، تأکید کردند که شورا ورود پیدا کند و الان ما سند نانو و نقشه راه نانو داریم. امروز، می‌دانیم کجا هستیم و باید به کجا برسیم.

مخبردزفولی تصریح کرد: در اوایل مسئولیتم، ایشان فرمودند که شما وظیفه‌ات این است که نقشه جامع علمی، نقشه مهندسی فرهنگی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را به نتیجه برسانی و البته بعد در سال‌های متمادی ایشان موارد دیگری را هم فرمودند. امروز جمهوری اسلامی ایران در مقابل سند ۲۰۳۰ سر و دست بلند می‌کند و می‌گوید ما سندی داریم به نام "سند تحول بنیادین آموزش و پرورش". رهبری آن زمان بر داشتن سند بومی و ملی و دینی و انقلابی در حوزه تعلیم و تربیت تأکید داشتند که امروز وقتی غرب می‌گوید سند ۲۰۳۰، رهبری با صلابت می‌فرمایند که سند ۲۰۳۰ قابل قبول نیست و ما سند بهتر از آن را داریم. این پیش بینی‌ها و مدیریتی بود که ایشان از دهه‌های قبل در موضوعات گوناگون و استراتژیک کشور داشتند و ما امروز در صحنه‌های ملی و بین‌المللی می‌توانیم از نتایج آن بهره ببریم. ما زمانی باید خواهش می‌کردیم که سیم خاردار را به ما بدهند، اما امروز دعوای ما با دشمنان‌مان سر این است که شما غنی سازی ۲۰ درصد داشته باشید یا کمتر و… اصلاً میدان فرق کرده است؛ این حاصل یک مدیریت هوشمندانه و راهبردی است. مدیریت استراتژیک برای ۵۰ سال بعد برنامه‌ریزی می‌کند و ما انشااللّه در ۴۰ سال دوم انقلاب این مرجعیت علمی را شاهدش خواهیم بود.

منبع: ایسنا